Mohammed Benzakour – Onbedoeld duivelsbeschermer?

Op 12 november j.l. was Gretta Duisenberg de gast in het televisieprogramma ‘Het Zwarte Schaap’. Deze vrouw was na de dood van haar man ook wel de bijnamen ‘de zwarte weduwe’ en ‘zwarte Greetje’ ten deel gevallen, waarbij de eerste een verwijzing is naar de ‘zwarte weduwe’ Rost van Tonningen, en Greetje omdat ze zo werkelijk zou heten. Kan daaraan dan nu de bijnaam ‘het zwarte schaap’ worden toegevoegd, opdat we ons de uitzending nog lang zullen heugen en haar zo dom als een schaap vinden? Ach, ik vind zelf van niet; het heeft iets denigrerends, alsof men het niet afkan met alleen maar argumenten.

In dit stuk staat Gretta verder niet centraal. Wel wil ik het hebben over een van de gasten bij dat programma. In het panel troffen we, ter hare verdediging, naast Van Agt ook Mohammed Benzakour aan. Laat nu uitgerekend Benzakour mij de afgelopen tijd zijn opgevallen, in negatieve zin wel te verstaan. Hij is natuurlijk al jaren pregnant aanwezig in kranten en tijdschriften, en op tv. Toch viel hij me pas echt op toen er van zijn hand een ingezonden mening verscheen in de Volkskrant over de ontruiming van de Gazastrook. De metafoor die hij in dat stuk hanteerde, en waarin Israël het moest ontgelden, vond ik schokkend hard gekozen. Daarover heb ik destijds geschreven op mijn weblog waarbij ik ook refereerde aan de prijs die hij tezelfdertijd uitgereikt kreeg van het Humanistisch Verbond.
Ik kwam hem wederom tegen in De Humanist, het magazine voor humanisme waarop ik een abonnement heb. Hij bleek niet alleen die prijs te hebben gekregen van het Humanistisch Verbond, maar ook te zijn uitgenodigd een column te vullen in het magazine, dat overigens redelijk los staat van het Humanistisch Verbond.

Het was voor mij reden genoeg om Benzakour wat beter te gaan volgen. Op de website van de arabist Hans Jansen vond ik iets meer over Benzakour’s uitspraken en schrijfsels uit het verleden. Het maakte me nog kritischer jegens hem. Ook zijn columns in De Humanist bevielen me niet.

Gisteren deed ik nog wat ‘onderzoek’ naar Benzakour. Dat houdt bij mij tegenwoordig in dat er druk gegoogled wordt. De volgende webpagina’s gaven een interessante kijk op Benzakour. Tot zo …
http://www.volkskrant.nl/media/1046759116489.html
http://www.theovangogh.nl/ebru_6.html
http://www.theovangogh.nl/aisja2.html
http://www.antenna.nl/ravage/archief2003/2003archief/1003ar11.htm

Met name na lezing van het interview met Ravage drong zich bij mij opeens het beeld op van iemand die het opneemt voor een ander als hij vindt dat die ander bepaalde welgevallige uitspraken heeft gedaan, ongeacht of er wellicht ook minder welgevallige uitspraken zijn gedaan. Nu is het op zich niet bevreemdend dat hij het opneemt voor anderen waarmee hij het eens is. Doen wij dat immers niet allemaal? Het gaat mij om dat tweede aspect: Zelfs als die ander er – bovendien – slechte standpunten op na houdt, zal Mohammed Benzakour het nog voor die persoon opnemen. Hij koppelt als het ware de standpunten eerst los van de persoon, om ze er later toch weer aan vast te koppelen. Al is het totaalplaatje van een persoon negatief of in elk geval niet smetvrij, dan nog zal hij vooral wijzen op die standpunten die zijns inziens wél kloppen, en de verkondiger van die standpunten er de credits voor geven, waarbij de negatieve kanten maar even worden vergeten of ondergeschoven.

Zo bezien is het verklaarbaar dat hij het opneemt voor Abu Jahjah en de AEL. Neem het hierboven al genoemde interview van Ravage erbij en merk op welke standpunten van de AEL door hem worden omarmd, terwijl er vele andere AEL-standpunten zijn waarvan hij, er expliciet naar gevraagd, moet toegeven er “niet echt voor” te zijn. Of merk op hoe hij, wat betreft het midden-oosten, vooral begaan is met het lot van de Palestijnen en het wellicht alleen al daarom ook voor Gretta Duisenberg opneemt. Dat zij ook foute uitspraken doet en eenzijdige standpunten heeft, deert hem niet, want zij heeft zijns inziens ook goede standpunten, en wel uitgerekend over de Palestijnen, die hem zo aan het hart gaan. Verder heeft Benzakour een boek geschreven over Osama Bin Laden. Dat heb ik nog niet gelezen, maar mijn gevoel voorspelt me dat hij Osama er niet slechts in beschimpt.

Je zou haast zeggen dat hij een advocaat van de duivel is, en ik had dan ook eventjes de gedachte dat ik daarmee een mooie titel voor dit stuk zou hebben: ‘Mohammed Benzakour – Advocaat van de duivel’. Maar hiervan zag ik af, want het is een te negatieve kijk op zijn persoon. Zo kwalijk zal hij het allemaal niet bedoelen. Bovendien bedoelen we er in de praktijk vooral mensen mee die recht praten wat krom is, en dat is een iets ander verhaal – hoewel eraan grenzend – dan wat ik hier ter sprake breng.

Toch zou het zomaar kunnen zijn dat hij, zonder het te weten, mensen in bescherming neemt die een duivels-slechte uitwerking kunnen hebben. Een pregnant voorbeeld van het in bescherming nemen van een duivels mens vind ik nog altijd wat Frankrijk in 1978 deed met Khomeiny. Zij verleenden hem asiel nadat Irak hem (na 13 jaar asiel aldaar) had uitgewezen.

Een tegenpool van dit type is wellicht Hans Knoop, die eveneens aanwezig was bij het programma ‘Het Zwarte Schaap’, maar dan als tegenstander van Gretta. Hans Knoop vertegenwoordigt voor mij die joden die erop gebrand zijn in hun ogen gevaarlijke, met name antisemitische, lieden in het openbaar aan de kaak te stellen met de bedoeling hun invloed op latent antisemitisme bij de bevolking in te dammen. Dat wordt gedaan met argumenten, maar ook door in het verleden van de gevaarlijke persoon te gaan spitten, op zoek naar desnoods een enkel geval van verspreking of onethisch standpunt. Zodra dat gevonden is, is zo’n persoon kansloos en, wat hen betreft, nooit meer geschikt voor een rol van betekenis in openbare debatten of de politiek. Alleen degenen die een volkomen onbesmet blazoen hebben, ontgaan dat lot, want er wordt niet iets verzonnen.

Wie heeft er meer gelijk? Hans Knoop of Mohammed Benzakour? Is het een goede zaak dat iemand het verdere leven lang wordt geconfronteerd met die ene uitspraak ooit gedaan, zelfs als er excuses zijn gemaakt? Is het een goede zaak dat we over iemand blijven verkondigen welk onethisch standpunt deze ooit uitdroeg en nooit van terug is gekomen? Is het een goede zaak dat men het opneemt voor iemand die naast enkele verkeerde standpunten ook goede standpunten inneemt? Is het een goede zaak om iemand te blijven beschermen die weleens in de toekomst als een ware duivel zou kunnen gaan heersen, alleen maar omdat die persoon ook enkele redelijk klinkende standpunten inneemt? Wat zou Mohammed Benzakour anno 1934 hebben gevonden van Adolf H.?

Tot slot: Het zou zomaar kunnen zijn dat het hier geschetste beeld van een duivelsbeschermer veel minder op Mohammed Benzakour van toepassing is dan ik voor doe komen. En idem dito, dat Hans Knoop in werkelijkheid niet in die mate voldoet aan het van hem geschetste beeld. Dat hoor ik dan graag. Maar laat duidelijk zijn dat het mij vooral gaat om de types, waarvoor ik Benzakour en Knoop hier opvoer om het beter inzichtelijk te maken. Wat mij betreft gaat het hier dus niet om het neersabelen of ophemelen van de personen Benzakour en Knoop, maar om een bespreking van de geschetste typen.