Oerconservatief

Er kan ook iets anders tegen de begrippen ‘progressief’ en ‘conservatief’ aangekeken worden.

Progressief is dan iemand die mogelijk wel tevreden is met veel van het bereikte, maar desondanks gedreven wordt door de gedachte dat het zeker nog beter kan.
Conservatief is dan iemand die tevreden is met de huidige structuur en argwaan heeft jegens pogingen om het ‘nog beter’ te maken, of die vindt of vreest dat het er alleen maar op achteruit zal gaan.

Het lijkt in dit model van belang om onderscheid te maken tussen progressieven die in zekere mate tevreden zijn met het bereikte, en progressieven die vooral onvrede hebben met de status quo. De twee zijn niet zomaar over een kam te scheren.

Wat betreft de conservatieven kan misschien beter onderscheid worden gemaakt tussen degenen die vooral argwaan jegens nieuwe ontwikkelingen hebben en degenen die bepaalde nieuwe ontwikkelingen ronduit afkeuren.

Ook dringt zich het beeld op dat mensen meer recht wordt gedaan als hun progressiviteit/conservatisme per onderwerp wordt beoordeeld en dat iemands totaalscore wordt omschreven met woorden als ‘in flinke mate conservatief’ of ‘inzake veel onderwerpen progressief’ of ‘even vaak progressief als conservatief’. In dit verband wordt mogelijk wel gesproken over extreem/oer en gematigd: extreem progressief, oerconservatief, gematigd conservatief, gematigd progressief. Voor de ware gemiddelde lijkt er geen aparte term voor handen. En de term ‘oerprogressief’ zou hier betekenen ‘extreem progressief’, een geheel andere betekenis dan ‘terugverlangend naar een vroegere structuur’.

In dit model doet het er mogelijk niet meer zo toe of iemand verlangt naar een structuur die er nog nooit was of wel al eerder was. De noodzaak van een term voor degenen die ‘terugverlangen naar een vroegere structuur’ vervalt dan. Wel moet een beslissing worden genomen over een veel voorkomende uitleg van ‘oerconservatief’. Er zijn veel mensen die dit woord reserveren voor een sterk verlangen naar hoe het ooit was, een ultiem terugverlangen. Als we met die uitleg akkoord gaan, dan zijn oerconservatieven veelal ontevreden met de status quo en in elk geval feitelijk een variant van de progressieven. De term ‘oerconservatief’ is dan geen synoniem voor ‘extreem conservatief’. En de eerder voorgestelde term ‘oerprogressief’ kan dan worden vervangen door de term ‘oerconservatief’. Maar de praktische betekenis is dan wel in tegenspraak met de objectieve betekenis van ‘conservatief’. En aan dat dilemma probeer ik hier nu juist een einde te maken.