Brijige melkzuurbacteriën boven aan geolied gitaarriff

In de Belgische krant De Standaard werd een toelichting op het Nationaal Dictee opgenomen. Omdat de pagina nu nog in cache van Google staat, maar alreeds niet meer rechtstreeks benaderbaar is voor niet-abonnees, stel ik de tekst hier maar even veilig. Ik neem daarbij maar even aan dat De Standaard er niet moelijk over gaat doen vanwege copyright enzo. Zoniet, dan merk ik het wel.

• brijige: geen trema op de i, omdat ij+i geen aparte klank voorstelt.
• klassiekers in het Dictee: oude uitdrukkingen zoals in den beginne en te eeuwigen dage. Let op het al dan niet schrijven van een n aan het eind van elk woord.
• zijn bijbel: bijbel is hier zonder hoofdletter, omdat een exemplaar van het boek wordt bedoeld. Als we het over de tekst hebben, schrijven we de Bijbel.
• Jakob: met k. Als iemand hier en verderop consequent c schrijft, telt dat als één fout.
• Betel: letterlijk ‘het huis van God’. Ook de spelling Beth-El staat in Van Dale en wordt goedgekeurd.
• de jakobsladder: met kleine letter. Het woord wordt buiten de Bijbel gebruikt voor een lange ladder, bijvoorbeeld naar de top van een molen.
• op en neer gaan: ook goedgekeurd: op-en-neergaan. Alle andere varianten leveren één fout op.
• boven aan: hier in twee woorden, omdat er nog een plaatsbepaling volgt. Niet verwarren met: ‘God staat bovenaan.’
• geolied: de combinatie e+o ‘botst’ niet, zodat we geen streepje of trema schrijven.
• brillantine: met dubbele l, in tegenstelling met briljant.
• zo dadelijk: net zoals zo meteen in twee woorden.
• neergevlijd: vlijen is ‘gaan/doen liggen’. Niet verwarren met vleien, ‘lief praten’.
• boven op: zie boven aan.
• tekeergingen: van het werkwoord tekeergaan, dat we als één woord schrijven.
• fijngesneden: van fijnsnijden.
• wittekool: zoals rodekool; maar: groene kool.
• Schriftlezing: zoals Bijbellezing met hoofdletter. Het gaat hier om de tekst.
• allang: in één woord als vooral bedoeld wordt ‘duidelijk’. Twee woorden als de nadruk ligt op het tijdsverloop, in bijvoorbeeld: ‘Ik sta al lang te wachten.’
• oudtestamentisch: met kleine letters, hoewel het betekent ‘van het Oude Testament’.
• scène: zoals in het Frans met accent. Wordt anders uitgesproken dan het Engelse scene.
• Udine: stad in Italië. Verkeerde spelling wordt niet als fout gerekend.
• Tiepolo’s: Tiepolo was een Venetiaanse schilder. Ook hier wordt een verkeerd gespelde naam niet als fout gerekend. Wel moet een apostrof worden gebruikt.
• Bijbelse: met hoofdletter.
• ontwaarde: werkwoord is ontwaren. Dus geen dubbele d. Zie ook: vermoedde, van vermoeden.
• gedweeë: drie e’s na elkaar. Trema op de laatste e.
• vieve: van vief. Verbogen zoals lief – lieve.
• klip-en-klaar: met koppeltekens. Geen koppeltekens: 1 fout.
• koninkrijk der hemelen: zoals hemel of hel geen aardrijkskundige naam, dus geen hoofdletters.
• Godsgezanten: samenstelling met God, vandaar de hoofdletter.
• bacchanten: let op de combinatie c+ch. Afgeleid van Bacchus. Net zoals bij andere afleidingen van persoonsnamen vervalt de hoofdletter: mohammedanen, boeddhisten.
• uitdeinend: normaal spreken we van het uitdijend heelal. Dat betekent: het heelal dat steeds groter wordt. Uitdeinen betekent: zich uitstrekken, zoals kringen op het wateroppervlak.
• Jimi Hendrix: zo wordt de naam geschreven, maar fouten hiertegen worden niet aangerekend.
• gitaarriff: dubbele r en dubbele f.
• schrepele: niet moeilijk te spellen, maar een typisch woord van Jan Wolkers, omdat het klinkt naar de betekenis: schriel en kaal.

Zo, dat waren de officiële verklaringen. En sommige daarvan doen me nog steeds de haren te berge rijzen.

Rodekool en groene kool? Wat een apekool.

Godsgezanten met een hoofdletter omdat het een samenstelling met God is? Okay, het is dus voortaan Godverdomme en Godvergeten.

Het is wachten op de release van het eerste geo-liedje, met een ode aan onze planeet.

De Hemel mag dan geen aards rijk zijn, het is wèl een Rijk, althans voor wie erin gelooft, toch? En we moeten Gods Hemel kunnen onderscheiden van de échte hemel, toch?

Gedweeë? Trema op de derde e? Maar hoe zit het dan met reëel?

Breiige melkzuurbacterieën bovenaan geölied gitaarrif

Breiige, chefkok, Jacob’s droom (2), Bettel, bovenaan, geölied, neergevleid, bovenop, melkzuurbacterieën, tekeer gingen, witte kool, vader’s schriftlezing (2), oud-testamentische, scene, van jongsafaan, gedweëe, vive, klip en klaar, Koninkrijk der Hemelen, godsgezanten, bagganten, uitdijnend, gitaarrif.

Dat waren de woorden die ik fout had in het Nationaal Dictee van gisteren. Maar hoe zit het nou eigenlijk? Zijn ze ook fout voor wie, zoals ik, de meer recente wijzigingen in ons taalbestel niet accepteren wil? En mag een woord eigenlijk wel fout gerekend worden als je het niet kent? En is het af en toe eigenlijk niet tè miereneukerig?

Breiige – Wat is dat in ’s hemelsnaam?
chefkok – Hoezo zou dit chef-kok moeten zijn?
Jacob’s droom (2) – Sinds wanneer, en waarom, laten we de quote weg? En waarom moet het Jakob zijn?
Bettel – Moet ik die plaats kennen?
bovenaan – ‘Boven aan’ zou echt iets anders dan ‘bovenaan’ betekenen? Miereneukers.
geölied – Hoezo zou eo niet in onze taal bestaan? Denk aan geografie. Misschien bestaat er wel een geo-lied.
neergevleid – Okay, het zal wel.
bovenop – ‘Bovenop’ of ‘boven op’… miereneuken noem ik dat.
melkzuurbacterieën – iën en ieën altijd lastig, dus afschaffen dat onderscheid.
tekeer gingen – ‘Tekeergingen’ of ‘tekeer gingen’, wat maakt het uit.
witte kool – ‘Zuurkool’ okay, maar waarom moeilijk doen over ‘rode kool’ enzo?
vader’s schriftlezing (2) – Sinds wanneer, en waarom, laten we de quote weg? En waarom moet Schrift met een hoofdletter? Om gelovigen niet te kwetsen?
oud-testamentische – En nu moet opeens weer het streepje weg?
scene – Tsja, de invloed van de Engelse taal hè.
van jongsafaan – Hmm, vond ikzelf ook al merkwaardig staan.
gedweëe – Moest ‘gedweeë’ zijn, maar waarom toch?
vive – Schijnt een vervoeging van vief te zijn: Vief, Vieve
klip en klaar – Waarom hier nou opeens toch tussenstreepjes moeten, mij een raadsel.
Koninkrijk der Hemelen – Gisterochtend was er nog iemand aan de deur die het wilde hebben over het Koninkrijk God’s. Of was het nou Koninkrijk Gods?
godsgezanten – Waarom moet een gezant met een hoofdletter beginnen als hij een gezant van God is?
bagganten – Wat zijn dat in ’s hemelsnaam?
uitdijnend – Rotzak die Wolkers. Ik gebruik altijd ‘uitdijend’.
gitaarrif – Okay, hij heeft gelijk.

Misschien moet de volgende spellingsronde maar door mij worden voorgezeten. Je mag me kandidaat stellen.

26 fouten

 Het Nationaal Dictee heeft me dit keer flink te grazen genomen. Terwijl ik andere jaren best goed scoorde en dan altijd nog het gevoel had dat de tekst alweer een groot aantal nooit voorkomende instinkers kende, was ik dit keer er tijdens het dictee van overtuigd dat het mee ging vallen. Jan Wolkers had inderdaad zijn grote best gedaan heel rare woorden te mijden.

Tòch, bij de controle kreeg ik zin op zin het deksel op de neus. Wat ik zoal fout had?

Breiige, chefkok, Jacob’s droom (2x), Bettel, bovenaan, geölied, neergevleid, bovenop, melkzuurbacterieën, tekeer gingen, witte kool, vader’s schriftlezing (2x), oud-testamentische, scene, van jongsafaan, gedweëe, vive, klip en klaar, Koninkrijk der Hemelen, godsgezanten, bagganten, uitdijnend, gitaarrif.

Velen van jullie gebruiken vast en zeker een tekstspellingsprogramma, alvorens de tekst online te zetten. Dat doe ik werkelijk nooit en ik zal daarmee ook doorgaan. Ik vraag me trouwens af welke van de bovenstaande woorden/schrijfwijzen bij een tekstspellingsprogramma als fout door de mand zouden zijn gevallen.

Een vraagje aan jullie: Vallen tekstfouten in mijn teksten je weleens op?