Reactionair

Uit de Volkskrant van vandaag begrijp ik dat Ayaan Hirsi Ali tegen het zere been van Hans Wiegel heeft gestoten. Nadat hij haar pleidooi voor het afschaffen van grondwetsartikel 23 (recht op bijzonder/religieus onderwijs) had bekritiseerd, zei Ayaan in een interview: “Als Hans Wiegel pontificaal verklaart dat hij mijn standpunt over onderwijs onliberaal vindt en dat het schandalig is dat de VVD zich op dit spoor laat leiden, dan schrik ik daar niet van. […] Ik dacht: ach, die man woont in Dieren of in Diever of zoiets, op zo’n ideale, idyllische plek. Volkomen levend in het Land van Ooit, literally. Hij is niet geraakt door de globalisering, de migratie, de nieuwe werkelijkheid. Ik zie hem als een reactionair conservatief.” Nou, dat liet Wiegel zich niet zomaar zeggen. In een brief aan haar, die gelukkig dan toch ook bij de media terechtkomt, schrijft hij aan het eind een “welgemeend advies: Niet op de persoon spelen, geen wiggen drijven, niet zo fanatiek, respect voor andersdenkenden en verdraagzaamheid: zo kunnen wij onze Nederlandse samenleving versterken en een toekomst bieden.” Ayaan heeft vervolgens haar excuus aangeboden, althans ze heeft gezegd dat ze niet ‘reactionair’ had moeten zeggen.

Dat alles lezende kwamen er twee gedachten in me op. Ten eerste heb ik over Wiegel een haast onuitroeibaar beeld van iemand die in zijn eigen politieke hoogtijdagen niet naliet om op de nodige, kritieke momenten een ‘karakterschets’ te geven van zijn politieke tegenstander, laat ik het zo maar, netjes, verwoorden. Het waren uitspraken die zijn partijgenoten uiteraard altijd wel mooi en om te lachen vonden, maar die bij de tegenstander hard, zo niet kwetsend, overkwamen. Maar goed, het waren natuurlijk zelden of nooit partijgenoten, en daarvan is nu wel sprake. Zou daar het verschil ‘m in zitten, of heeft de brave man in de loop der tijden echt wat geleerd? Of klopt mijn ‘onuitroeibaar beeld’ van de man niet?

De tweede gedachte was dat ik het in mijn artikeltjes Oerprogressief en Oerconservatief niet heb gehad over het woord ‘reactionair’. Is dat een misser? Moet dat alsnog gebeuren? Wat wordt er eigenlijk mee bedoeld?